Original article | Journal of Migration and Settlement Studies 2023, Vol. 1(1) 40-51
1877- 1878 Osmanlı Rus Savaşı Sonrası Kars’tan Sivas’a Gelen Göçmenlerin Abadan-Kabak Mahaline İskânı ve Abadan Mahallesi
Aytaç Anak
pp. 40 - 51 | DOI: https://doi.org/10.29329/jomiss.2023.560.3 | Manu. Number: MANU-2304-28-0001.R2
Published online: June 21, 2023 | Number of Views: 429 | Number of Download: 212
Abstract
Dünya üzerinde farklı lokalizasyonlarda varlığını sürdüren insanların birtakım nedenlerden ötürü yer değiştirmesiyle göç adını verdiğimiz toplumsal hareketlilik, Osmanlı Devleti’nde de önemli gelişmelere sahne olmuştur. XIX. yüzyılın son çeyreğine girerken Rusya ile olan savaşlar, Osmanlı demografik yapısına ciddi tesirleri olan göçlere sebep olmuştur. Özellikle 93 Harbi olarak da nitelendirilen ve 1877-1878 yılında cereyan eden Osmanlı-Rus Savaşı ile akabinde yapılan antlaşmalar gerek Balkanlardan Anadolu’ya gerekse doğuda Kars ve Kafkaslardan Anadolu’ya zorunlu bir göç dalgasını doğurmuştur. Savaş sonrasında kaybedilen Kars’tan Anadolu’nun merkezinde yer alan Sivas’a bazı Müslüman Türk ahalinin tamamen gelerek buraya yerleşmesi, bu ahalinin iskân sahası durumunu ortaya çıkarmış ve dolayısıyla Çavuşbaşı Mahallesi’nin kuzeyinde bulunan Abadan-Kabak Yazısı Mahallesi’nin temellerinin atılmasına sebebiyet vermiştir. Muhacir Komisyonları (Göçmen Komisyonları) tarafından yapılan kayıt, iskân ve iaşe işlemleri sonunda farklı tarihlerde Sivas’ın Abadan-Kabak Yazısı Mahallesi’ne yerleşen göçmenlerin ihtiyaçlarının halk ve devlet tarafından karşılanması, vergi ve askerlikten muaf tutulmaları, okul ve cami gibi sosyal kurumların meydana getirilme safhaları Sivas’ın yeni bir göçmen mahallesi olan Abadan-Kabak Yazısı Mahallesi’nin oluşumunu gözler önüne sermektedir.
Keywords: Göç, Sivas, Kars, İskân, Abadan-Kabak Yazısı
| How to Cite this Article? |
|---|
|
APA 6th edition Harvard Chicago 16th edition |
| References |
|---|
|
I- Arşiv Kaynakları: - Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi: (BOA.) BOA. A. MKT. MHM., 198 - 26 BOA. A. MKT. NZD., 329 - 34 BOA. BEO., 32 – 2343; 1171 – 87769; 1188 – 89078; 1286 – 96450. BOA. DH. MKT., 1820 – 9; 1835 – 89. BOA. İ. DH., 858 – 68738; 861 – 68938. BOA. İ. ŞD., 106 – 6353. BOA. ŞD., 346 – 16. II-İncelemeler: AKYÜZ, Jülide, “Göç Yollarında: Kafkaslardan Anadolu’ya Göç Hareketleri”, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, S. 46, 2008, s. 37-56. BARKAN, Ömer Lütfi, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Bir İskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Sürgünler”, Osmanlı Sosyal İktisat Tarihi Makaleleri, Konya 2004, s. 95-117. BERBER, Ferhat, “19. Yüzyılda Kafkasya’dan Anadolu’ya Yapılan Göçler”, Karadeniz Araştırmaları, S. 31, Güz 2011, s. 17-49. DENİZLİ, Hikmet, Sivas Tarihi ve Anıtları, Özbelsan A.Ş. Kültür Hizmeti Yay., Sivas 1995. HABİÇOĞLU, Bedri, Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler ve İskânlar, Nart Yay., İstanbul 1993. İNALCIK, Halil, “Osmanlı Döneminde Balkanlar Tarihi Üzerinde Yeni Araştırmalar”, Ankara Üniversitesi Güneydoğu Avrupa Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Dergisi, I, 1, 2012, s. 1-10. İPEK, Nedim, , “93 Muhaceratı”, Osmanlı, C. IV, Yeni Türkiye Yay., Ankara 1999, s. 661-667. İPEK, Nedim, “Kafkas’lardan Anadolu’ya Göçler (1877-1900)’’, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 6, Samsun 1991, s. 97-134. İPEK, Nedim, İmparatorluktan Ulus Devlete Göçler, Serander Yay., Trabzon 2006. KARPAT, Kemal H., Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler, Çev. Bahar Tırnakçı, Timaş Yay., İstanbul 2010. KOÇ, Ümit, “XVI. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Çavuşluk Teşkilatı”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.12, S.2, Elazığ 2002, s. 395-420. KUZUCU, Kemalettin, “Abadan Mahallesi’nin Kuruluşu”, Hayat Ağacı Dergisi, S. 29, Sivas Hizmet Vakfı Yay., Sivas 2015, s. 57-67. Salnâme-i Vilayet-i Sivas, defa 15, 1308. SAYDAM, Abdullah, Kırım ve Kafkas Göçleri (1856-1876), TTK Basımevi, Ankara 1997. ŞAHİN, Salih, Mekân ve İnsanıyla Sivas, Buruciye Yay, Sivas 2013. ÜREDİ, Kadir, Bir Şehrin Beş Hali, Ötüken Yay, İstanbul 2006. YILDIRAN, İbrahim, Osmanlılarda Atlı Hedef Okçuluğu: Kabak Oyunu. Anadolu Uygarlıklarında Spor, Spor Yay. Ankara 2012. YILMAZ, Mehmet, “XIX. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nin Muhaciri İskân Politikası”, Osmanlı, C. IV, Ankara 1999, s. 587-602. YÜKSEL, Ahmet, “Göçmenlikten Vatandaşlığa, Muafiyetten Mükellefiyete: Kafkas Göçmenlerin Sivas Vilayeti’nde İskânları”, Geçmişten Günümüze Göç II, Canik Belediyesi Yay. Samsun 2017, s. 405-419. III-Sözlü Kaynaklar: İhsan Keneş, D. 1941 (26.12.2018). Mehmet Ali Şaman, D. 1942 (26.12.2018). Nimetullah Turhan Akbaş, D. 1949 (26.12.2018). |
.jpeg)
