Original article | Journal of Migration and Settlement Studies 2023, Vol. 1(1) 52-61
Osman Turan ve Selçuklu “Türkiye”sinin İnşa Süreci
Üçler Bulduk
pp. 52 - 61 | DOI: https://doi.org/10.29329/jomiss.2023.560.4 | Manu. Number: MANU-2305-02-0003.R2
Published online: June 21, 2023 | Number of Views: 138 | Number of Download: 248
Abstract
“Türkler nasıl Orta Asya’dan Anadolu’ya göç edip yerleştilerse, Osman Turan da yerinde bir karar ile, tıpkı ataları gibi, Orta Asya Türk tarih ve medeniyetinden, Türklerin bu yeni vatanının tarihine geçti ve Anadolu’da karar kıldı. Gerçekten Anadolu Selçuklu Tarihi, hayatının sonuna kadar Osman Turan’ın ilmî çalışmalarının ağırlık noktasını teşkil etti” der, Mehmet Altay Köymen, meslektaşı Osman Turan’ı tanımlarken. Pek çoğu hâlâ aşılamamış olan eserlerine bakıldığında da O’nun ilmî hayatını Türklerin Anadolu muhaceretine, Selçuklu tarihine ve Türk-İslam fikriyatına hasrettiğini görebiliriz. Osman Turan, Malazgirt Zaferi’nin 900. yıldönümüne yetiştirmeye çalıştığı “Selçuklular Zamanında Türkiye” adlı muhteşem eserinde, Anadolu’nun Türkleşmesi hadisesinin Selçukluların tarihî rolleri ile büyük Türk muhaceretinin öneminin kavranamadığı için batılılar tarafından tam anlaşılamadığını belirtir. Bu nedenle “Anadolu’ya vuku bulan nüfus akınının azametini bilmeyen birtakım âlimler bu memleketin Türkleşmesini ya yerli halkların imhası veya toptan din değiştirmeleri neticesi sanarak bu sakat görüş üzerinde fikirler bina etmişlerdir” yorumunda bulunur. Ancak bu yanlış düşüncenin çağdaş versiyonları hâlâ mevcudiyetini korumaktadır. A. C. S. Peacock örneğinde görüleceği gibi “Türkiye” teriminin Ortaçağ’daki Müslüman Anadolu’ya uyarlanmasını anakronistik bir yaklaşım olarak niteleyenler veya “Türkiye Selçukluları” tabirini günümüzde de kabullenemeyenler bulunmaktadır.
Küçük Asya, Rum veya Anadolu Selçukluları gibi tanımlamalardan “Türkiye Selçukluları”na geçiş sürecinin fikrî temelleri ve inşa süreci makalenin asıl konusunu oluşturmaktadır.
Keywords: Osman Turan, Türkiye Selçukluları, Türkleşme, İskân.
| How to Cite this Article? |
|---|
|
APA 6th edition Harvard Chicago 16th edition |
| References |
|---|
|
BARTHOLD, Vasiliy Vladimiroviç, Orta Asya Tarih ve Uygarlık, (çvr. Ahsen Batur), İstanbul 2001. BİRİNCİ, Ali, Osman Turan, Alternatif Yay., 2002. BOLAT, Kasım, “Milli Tarihin İnşası”, Tarih Okulu, 2011, S. XI, s.131-138. BULDUK, Üçler, “Halil İnalcık’ın Ardından”, OTAM, S. 40, 2018, s. 1-8. CAHEN, Claude, Osmanlılardan Önce Anadolu, (çvr. Erol Üyepazarcı), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2000. CAHEN, Claude, Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler (çvr. Yıldız Moran), İstanbul 1979. EYİCE, Semavi, “Atatürk’ün Büyük Bir Tarih Yazdırma Teşebbüsü: Türk Tarihinin Ana Hatları”, Belleten, C. 32, S. 128, 1968, s. 509-528. GORDLEVSKİY, Vladimir Aleksandroviç, Küçük Asya’da Selçuklular (haz. T.Omorov), TTK, Ankara 2015. İNALCIK, Halil, “Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinin Kuruluşu ve İlk Yılları”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi 66. Kuruluş Yıldönümü Anı Kitabı, Ankara 2003, s.199-202. KAFALI, Mustafa, “Trabzon’un Yetiştirdiği Mümtaz Sima; Osman Turan”, Trabzon Tarihi İlmi Toplantısı, Bildiriler, Trabzon 1999, s. 17-21. KOCA, Salim, “Diyar-ı Rum’un [Roma Ülkesi-Anadolu] Türkiye Hâline Gelmesinde Türk Kültürü’nün Rolü”, S.Ü. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 23, 2008, s. 1-53. KOCA, Salim, “ Turan, Osman”, DİA, C. 41, s. 410-412. KOCA, Salim, “Selçuklu Devri Tarihçisi, Fikir ve Siyaset Adamı Olarak Osman Turan (1914-1978)”, Türk Yurdu, S. 281, 2011, s. 204-212. KÖYMEN, M.A., Takdim: “ Osman Turan’ın Hayatı, Eserleri ve Fikirleri”, Türk Cihan Hakimiyeti Tarihi C. I-II, Nakışlar Yayınevi (5 Baskı-Tarihsiz), s. 13-36. MECİT, Songül, The Rum Seljuks: Evolution of a Dynasty, Routledge London and New York, 2014. ÖZ, Mehmet, “Osman Turan’ın Tarih Metodolojisi”, Türk Kültürü, S. 424, 1998, s. 34-39. ÖZCAN, Altay Tayfun, “XVI. Yüzyıla Kadar Türkiye ve Türkmenya Adının Batı Dünyasında Kullanımı ve Sınırları”, Türkiyat Mecmuası, C. 22, S. 2, 2012, s. 63-82. PALABIYIK, H., “Ord. Prof. Dr. Mehmed Fuad Köprülü İlmî Hayatı ve ‘Türkiye Tarihi’ Eseri Münâsebetiyle Tarih Anlayışı”, Atatürk Dergisi, S. III/3, 2003, s. 7-29. PEACOCK, Andrew Charles Spencer-YILDIZ, Sara Nur, (ed.), Anadolu Selçukluları, Ortaçağ Ortadoğusu’nda Saray ve Toplum, YKY, İstanbul 2017. ŞİMŞEK, Ahmet-SATAN, Ali, Milli Tarihin İnşası, Tarihçi Kitabevi, 2011. TURAN, Osman, Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul 1996. TURAN, Osman, Türk Cihan Hakimiyeti Tarihi C.I-II, Nakışlar Yayınevi (5 Baskı-Tarihsiz). VRYONİS, Speros, The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization From the Eleventh Through the Fifteenth Century, Berkeley, CA, University of California Press 1971. YİNANÇ Mükrimin Halil, Türkiye Tarihi: Selçuklular Devri I-II, (haz.: Refet Yinanç), TTK, Ankara 2020. |
.jpeg)
