Research article | Open Access
Journal of Migration and Settlement Studies 2025, Vol. 3(2) 150-164
Gürcistan’dan 93 Harbi Göçleri: Amasya Yuva Köyü Bağlamında Toplumsal Örgütlenme Üzerine Bir İnceleme
pp. 150 - 164 | DOI: https://doi.org/10.29329/jomiss.2025.1374.4
Publish Date: December 30, 2025 | Single/Total View: 0/0 | Single/Total Download: 0/0
Abstract
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, hem Balkanlar hem de Kafkas cephelerinde derin etkiler yaratan bir çatışmadır. Bu savaş, Osmanlı Devleti’nin yenilgisiyle sonuçlanmış ve özellikle Kafkasya’daki Müslüman topluluklar için büyük bir göç dalgasını tetiklemiştir. Gürcü göçmenler, bu süreçte önemli bir yer tutar; zira savaşın ardından Rusya’nın Kafkasya’daki hâkimiyetini pekiştirmesi, Müslüman Gürcüleri Osmanlı topraklarına göçe zorlamıştır. Bu göç, yalnızca bir yer değiştirme değil, aynı zamanda insanlık dramıyla dolu bir yolculuk olarak tarihe geçmiştir. Yuva köyü, Amasya’nın merkez ilçesine bağlı bir yerleşim birimi olup Türk ve Gürcü topluluklarının bir arada yaşadığı sosyal bir yapıya sahiptir. Bu özellik köyün kimliğini komşu Beldağ ve Çatalçam gibi diğer Gürcü köylerinden ayıran temel bir unsur olarak öne çıkarmaktadır. Bu makale, Yuva köyünün Türk ve Gürcü topluluklarının bir arada var olduğu toplumsal yapısını incelemeyi amaçlamaktadır. Makalede Yuva köyünde Türk ve Gürcü topluluklarının kültürel etkileşimlerini ve dönüşümünü anlamak amacıyla hem arşiv belgelerine hem de saha çalışmasına dayalı verilere başvurulmuştur.
Keywords: Amasya, Yuva Köyü, Gürcü, Türk, 93 Harbi, Rusya
APA 7th edition
AYBAK, S.Y. (2025). Gürcistan’dan 93 Harbi Göçleri: Amasya Yuva Köyü Bağlamında Toplumsal Örgütlenme Üzerine Bir İnceleme. Journal of Migration and Settlement Studies, 3(2), 150-164. https://doi.org/10.29329/jomiss.2025.1374.4
Harvard
AYBAK, S. (2025). Gürcistan’dan 93 Harbi Göçleri: Amasya Yuva Köyü Bağlamında Toplumsal Örgütlenme Üzerine Bir İnceleme. Journal of Migration and Settlement Studies, 3(2), pp. 150-164.
Chicago 16th edition
AYBAK, Sebile YILDIZ (2025). "Gürcistan’dan 93 Harbi Göçleri: Amasya Yuva Köyü Bağlamında Toplumsal Örgütlenme Üzerine Bir İnceleme". Journal of Migration and Settlement Studies 3 (2):150-164. https://doi.org/10.29329/jomiss.2025.1374.4
I. Arşiv Belgeleri
Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, Fon, HR.SYS., Kutu:1341, G.28
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, YB:262-47-2, BT:10.11.1956, K:30-11-1-0/Bakanlıklararası Tayin Daire Başkanlığı
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, YB:272-30-16, BT:10.10.1958, K:30-11-1-0/Bakanlıklararası Tayin Daire Başkanlığı
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, YB:275-9-15, BT:01.04.1959, K:30-11-1-0/Bakanlıklararası Tayin Daire Başkanlığı
Millî Savunma Bakanlığı Askeri Tarih Arşivi, Fon:110-9-1-3, Kutu:23, Gömlek:0, Sıra:51; Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, Fon, HR.SYS., Kutu:1341, G.28.
II. İnternet Kaynakları
https://www.yuvakoyu-amasya.com/index.php/koeyuemuez-hakkinda/24-sp-20855., Son Erişim Tarihi: 29.07.2025
III. Telif Eserler
ABADAN UNAT, Nermin, Bitmeyen Göç, Bilgi Yayınevi, 1976.
ARSLAN, Zehra, “Batum Göçmenleri (1914-1930)”, Bilig, S. 71, 2014, s. 43-64.
BOSTAN, İdris, “Ahıska”, TDVİA, C. I, İstanbul 1988, s. 526-527.
BOURDİEU, Pierre, Outline of a Theory of Practice, Çev. Richard Nice, Cambridge University Press, Cambridge 1977.
ÇİNİ ŞİMŞEK, Derya, Ankara’da Açılan İlk Gürcistan Temsilciliği ve Türk Gürcü İlişkileri, Siyasal Kitabevi, Ankara 2019.
ÇOKER, Fahri, Türk Tarihinde Eğitim Reformları, Ankara Üniversitesi Yayınları, 1985.
DEMİRTAŞ, Mehmet, “Kırım Savaşı ve 93 Harbi Sürecinde Osmanlı Memleketine Gelen Göçmenlerin Sevk ve İskânları”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 41, 2009, s. 215-238.
EMECEN, Feridun, “Mitler ve Gerçekler Arasında: Giresun’da Seyyid Vakkas Efsanesi ve Giresunlu Seyyid Mehmed Paşa”, Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, S. 5, 2008, s. 77-92.
ERİM, Nihat, Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri (Osmanlı İmparatorluğu Andlaşmaları), C. I, TTK Basımevi, Ankara 1953.
ERKAN, Yasin-ŞAHİN, Hayrettin, “Kocası Göç Eden Köylü Kadınların Çalışma Hayatındaki Değişim”, Kültür Araştırmaları Dergisi, S. 23, 2024, s. 190-209.
GÖKDEMİR, Ahmet Ender, Cenûb-i Garbî Kafkas Hükümeti, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1989.
HİZMETLİ, Zehra, “Amasya’nın Kitlesel Göçlerle İmtihanı: İskân Faaliyetleri (XIX. Yüzyıl)”, JOMISS, C. 3, S. 1, 2025, s. 52-72.
İHSANOĞLU, Ekmeleddin, Türkiye’de Modern Bilimlerin Gelişimi, Doğan Kitap, 2005.
İPEK, Nedim, İmparatorluktan Ulus Devlete Göçler, Serander Yayınları, Trabzon 2006.
KANDİYOTİ, Deniz, “Bargaining with Patriarchy” Gender & Society, C. 2, S. 3, 1988, s. 274-290.
KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C. VIII, TTK Yayınları, 1962.
KASAP, Murat, Osmanlı Gürcüleri, Gürcistan Dostluk Derneği, İstanbul 2010.
KIRZIOĞLU, Fahrettin, Osmanlıların Kafkas-ellerini Fethi: 1451-1590, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, Ankara 1993.
LUZBETAK, Louis J., Marriage and the Family in Caucasia: A Contribution to the Study of North Caucasian Ethnology and Customary Law, St. Gabriel’s Mission Press, Vienna 1951.
MAGNARELLA, Paul J., Bir Köyün Serüveni, Türkiye’de Gürcüler Arasında Gelenek, Göç ve Değişim, Altan Matbaası, İstanbul 2021.
ORAT AKYÜZ, Jülide, “Bir Göç Hadisesinin Yeniden Bahsi: Gürcistan Muhacirleri”, JOMISS, C. 2, S. 2, 2024, s. 124-139.
OZANKAYA, Özer, Köyde Toplumsal Yapı ve Siyasal Kültür, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1971.
ÖZDEMİR, Halit, Artvin Tarihi, Egem Yayıncılık, Artvin 2002.
ÖZDER, Adil, Artvin ve Çevresi, Ay Matbaası Yayını, Ankara 1971.
ÖZEL, Oktay, “Migration and Power Politics: The Settlement of Georgian Immigrants in Turkey (1878-1908)”, Middle Eastern Studies, C. 46, S. 4), 2010, s. 477- 496.
Resmî Gazete, Yeni Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun, Kanun No: 1353, 1 Kasım 1928.
TAYLAN, Hasan Hüseyin, “Türkiye’de Köy Ailesinde Aile İçi İlişkiler”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, S. 22, 2009, s. 117-138.
TONGUÇ, İsmail Hakkı, Eğitim Yoluyla Canlandırılacak Köy, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1940.
TÜRKDOĞAN, Orhan, “Türklerde Kirvelik ve Sünnet Geleneği”, Türk Kültürü Araştırmaları, C. III-IV-V-VI, 1966-1969, s. 197-213.
Türkiye Büyük Millet Meclisi, Tevhid-i Tedrisat Kanunu, Kanun No: 430, 3 Mart 1924.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, C. II, TTK Basımevi, Ankara 1964.
YILDIZ, Kenan, Tâlikîzâde Mehmed Sûbhi’nin Gürcistan Seferi Tarihçesi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2021.
