Anadolu’nun Türkleşme ve İslamlaşma süreci XI. Yüzyılda Malazgirt Zaferi’nden sonra oldukça hızlı bir şekilde cereyan etmeye başlamıştır. Bu toprakların Türkleşme süreci aynı zamanda Türk iskân sisteminin uygulanışının en açık örneklerini de bünyesinde barındırmaktadır. Bu noktadan hareketle eldeki çalışmada Türk iskân sisteminin işleyiş süreci Teke-ili (Teke yöresi) örneğinde zaviyeler merkeze alınarak değerlendirilmiştir. Zaviyelerin zamansal ve mekânsal boyutu ile ortaya konulmasının hedeflendiği araştırmanın temel kaynağını sahaya ait tahrir defterleri ve bu defterlere bağlı olarak hazırlanan doktora tezleri oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında öncelikle kaynaklara göre zaviyeler tablolara aktarılmıştır. Bu tablolardan hareketle hazırlanan harita, grafik ve sentez tablolarla zamansal ve mekânsal örüntü üzerine değerlendirmelerde bulunulmuştur. Sonuç olarak Selçuklu sultanları, Teke yöresi beyleri ve Osmanlı padişahları ahiler, gaziler, şeyhler gibi ulu kimselere arazi tahsis ederek, (temlik) ve birtakım muafiyetler vererek Teke-ilinin dört bir yanında zaviyelerini kurulmasını, hem şehir ve hem de kırsal alanda Türk iskân sisteminin tesis edilmesini sağlayarak bu toprakların vatan haline gelmesini sağlamışlardır.

Bilimsel araştırma makalesi Azerbaycan Cumhuriyeti'nin BDT ile göç ilişkilerinin öğrenilmesinden bahseder. Göç süreçlerinin yoğun olduğu bir bölgedeki ilişkilerin öğrenilmesi Azerbaycan tarihçiliği için aktüel olup, konuya bilimsel-teorik yaklaşım gerektirir. Azerbaycan'ın göç gibi hassas konularda BDT ve üye devletlerle olan ilişkilerinden bahseden yazar, ilgili makamların faaliyetlerine dikkat çekiyor. Giriş bölümünde konuyu alakalı kılan nedenler açıklanmaktadır. Metnin içindeki ilk alt başlıkta BDT çerçevesindeki göç faktörü vurgulanmış, tartışmalar ve analizler yapılmıştır. Makalenin ikinci alt başlığı, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de ve BDT'nin diğer üye devletlerinde, kuruma bağlı faaliyet gösteren Göç Organları Başkanları Konseyi'nin (GOBK) toplantılarında alınan önemli kararları esas olarak göstermektedir. Azerbaycan Cumhuriyeti'nin BDT GOBK'de Devlet Göç Hizmeti (DGH) tarafından temsil edildiği ve toplantının kararlarına aktif olarak katıldığı belirtilmektedir. Makalenin son bölümündeki çalışmanın sonuçlarını özetleyen yazar, elde edilen bilimsel sonucu belirli hükümlere göre analiz etmiştir.

Kimmerler ve İskitler, Karadeniz’in kuzey bozkırlarından Anadolu’ya akınlar düzenlemiş savaşçı topluluklardır. Kökenlerine dair farklı görüşler öne sürülen bu kavimlerin Anadolu’ya akınları ve karşılaştıkları topluluklarla etkileşimleri hakkında tarihi kaynaklarda bazı bilgiler bulunmaktadır. Mitolojik anlatımlar ve rivayetler de içeren Herodotos’un Tarih’i ve özellikle Asur vesikaları bu konuda değerli bilgiler sunmaktadır. Bunun yanında arkeolojik çalışmalardan elde edilen malzemeler ve bu malzemelerin tarihi kaynaklardaki bilgilerle mukayese edilmesi, konu hakkında önemli veriler sağlamaktadır. Bu bilgilere göre Kimmerler, İskitlerin baskısı sonucu MÖ I. bin yılın başlarında farklı güzergâhlar kullanarak dalgalar hâlinde Anadolu’ya akın etmiştir. Kimmerlerden boşalan yerleri İskitler doldurmuş, İskitlerin bir bölümü ise Kimmerler gibi Kafkaslar üzerinden Anadolu’ya geçmişlerdir. Kimmer ve İskit akınları, Anadolu’ya geçiş yolları üzerinde bulunan Medler ve Urartulular başta olmak üzere Frigler ve Lidyalıları önemli ölçüde etkilemiş, Asur’un bölge siyasetine yön vermiştir. Pers kralı Dareios, Anadolu üzerinden İskit seferine çıkmış, Kapadokya’dan İyonya’ya kadar geniş bir alan Dareios’un düzenlediği İskit seferinden etkilenmiştir. Hâlihazırdaki çalışmada Kafkaslar üzerinden Anadolu’ya yapılan Kimmer ve İskit akınları ele alınmış, bu akınların bölge üzerindeki etkileri açıklanmaya çalışılmıştır.

Osmanlı Devleti XVIII. yüzyılın sonlarından itibaren kitlesel göçlerle karşı karşıya kalmış, yaşanan göç dalgaları Amasya kazasının yanında nahiye ve köylerini de etkilemiştir. Çalışmada Osmanlı Devleti’nin XIX. yüzyılda yoğun olarak karşılaştığı kitlesel göçler sürecinde ne kadar göçmenin Amasya’ya iskân edildiği ve gelen göçmenler için yapılan iskân faaliyetlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Rusların Kırım’ı işgal etmesinin ardından başlayan kitlesel göçler araştırmada, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı, 1853-1856 Kırım Savaşı ve 1877-1878 Osmanlı- Rus Savaşı kapsamında ele alınmıştır. Göçmenler için yapılan iskân faaliyetleri geçici ve daimi olarak değerlendirilmiş, bu süreçlerde gelen göçmenlerin iskânları için hem Osmanlı hükümetinin aldığı kararlar hem de yerli halkın yapmış olduğu yardımlara yer verilmiştir. Çalışmanın ana kaynağını arşiv belgeleri oluşturmakla birlikte, Atatürk kitaplığında bulunan konuyla ilişkili yazma eserlerden de yararlanılmıştır. Çalışmada ayrıca Amasya'ya gelen göçmenlerin mümkün olan en kısa sürede kalıcı olarak yerleşmelerini sağlamak için gıda yardımı sağlanması, konut inşa edilmesi, arazi tahsisi ve tarımsal destek konularına da değinilmektedir. Çalışma, kitlesel göçler sonrasında Amasya'da gerçekleşen yerleşim faaliyetlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır.

İnsanlık tarihi boyunca göç olgusu, farklı dönemlerde değişen çevresel, ekonomik ve siyasal dinamiklerin etkisiyle sürekli bir hareketlilik göstermiştir. Göçler, toplumlar arasında kültürel etkileşim ve zenginleşmeye katkı sağlamış olsa da aynı zamanda ekonomik kaynakların paylaşımı, sosyal uyum sorunları ve toplumsal yapının dönüşümü gibi önemli güçlükleri de beraberinde getirmiştir. Türkiye özelinde, 2011 yılında Suriye’de baş gösteren iç savaş neticesinde milyonlarca Suriyeli, yaşam ve güvenlik koşullarının bozulması nedeniyle Türkiye’ye sığınmak zorunda kalmıştır. Artan göç dalgası karşısında Türkiye, 2013 yılında Göç İdaresi Başkanlığını kurarak göç yönetimini daha sistematik bir çerçeveye oturtmuş; kayıt işlemleri, sosyal hizmetler ve entegrasyon politikaları gibi alanlarda çeşitli projeler hayata geçirmiştir. Bu çalışma, Türkiye'nin Suriyeli sığınmacılara yönelik geliştirdiği göç politikalarının, ulusal basında nasıl temsil edildiğini incelemektedir. Bu bağlamda, yüksek tirajlı Milliyet, Sözcü, Hürriyet ve Aydınlık gazetelerinin özellikle son yıllardaki haber içerikleri yapısal açıdan değerlendirilmiş; karşılaştırmalı bir şekilde içerik analizi yöntemi kullanılarak haberlerin benzer ve farklı yönleri sistematik biçimde analiz edilmiştir. Yapılan analizlerde Suriyeli sığınmacı sorununun başladığı günden bugüne geçen yıllar içinde her iki grup gazetenin de haberlerinin önce ılımlı ve temkinli, ilerleyen yıllarda daha keskin ve günümüzde yumuşayan bir dilde ele alındığı görülmüştür.